O zaburzeniach odżywania u dziecka możemy mówić, gdy ilość spożywanego jedzenia, nawyki czy trudności w procesie żywienia mają negatywny wpływ na jego zdrowie. Rozpoznaje się je, gdy niepokojące objawy utrzymują się przez okres dłużysz niż jeden miesiąc. W pierwszej kolejności wskazane jest przeprowadzenie badań diagnostycznych, a jeśli przyczyna nie wynika z problemów medycznych, konieczna jest konsultacja psychologiczna. Niezwykle ważne jest, by jak najwcześniej dostrzec problem oraz wdrożyć działania terapeutyczne. Długo utrzymujące się, nieprawidłowe nawyki żywieniowe stają się bowiem częścią codziennego życia osoby chorej, przez co są trudne do zmiany.
Objawy, które powinny nas zaniepokoić:
- zbyt wolny rozwój fizyczny;
- spożywanie niewystarczającej ilości pokarmu;
- brak zainteresowania jedzeniem;
- brak sygnalizowania głodu;
- odmowa jedzenia – płacz, wypluwanie, odruchy wymiotne, wymioty;
- niechęć do urozmaicania posiłków, jedzenie tylko wąskiej grupy wybranych produktów;
- lęk związany ze spożywaniem posiłku.
Najczęściej występującym u dzieci do 6 roku życia zaburzeniem jest selektywne odżywanie. Pojawia się w okresie rozszerzania diety. Dziecko wykazuje ograniczone preferencje żywieniowe. Nie ma problemów ze spożywaniem akceptowanych przez siebie pokarmów. Przejawia opór wobec prób wprowadzania nowych smaków, konsystencji czy zapachów. Unika pewnych pokarmów bądź całych grup pokarmów, np. warzyw, mięsa. Przyczyny tego zaburzenia mogą obejmować czynniki środowiskowe, kulturowe, a także sensoryczne (zaburzenia integracji sensorycznej).
Zdarza się, że już kilkumiesięczne dzieci cierpią na anoreksję. Pierwsze objawy pojawiają się między 6 miesiącem, a 2 rokiem życia dziecka.
Zaburzenie charakteryzuje się brakiem zainteresowania jedzeniem, niesygnalizowaniem głodu, utratą wagi oraz zatrzymaniem wzrostu. Najczęściej wynika z zakłóceń w relacji dziecko-opiekun.
Trudności związane z jedzeniem mogą wynikać z wyzwania, jakie stanowi dla dziecka adaptacja do nowego środowiska, takiego jak żłobek czy przedszkole. Z powodu silnych emocji maluch może odmawiać przyjmowania posiłków. W takim przypadku zaleca się wsparcie całego procesu, na przykład poprzez skracanie pobytu dziecka w placówce czy okresowy pobyt rodzica w czasie zajęć. Jeśli trudności utrzymują się dłużej, należy skonsultować się z psychologiem i być może rozważyć zaprzestanie dalszego uczęszczania dziecka do żłobka lub przedszkola.
Zaburzenia odżywania mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Wczesna terapia może zapobiec wielu niepożądanym zmianom w funkcjonowaniu chorego. Pomaga również w kształtowaniu zdrowych nawyków żywieniowych, budowaniu pozytywnego obrazu własnej osoby oraz właściwego stosunku do jedzenia. Najlepsze efekty terapii uzyskuje się zazwyczaj w początkowej fazie choroby, dlatego tak ważna jest szybka reakcja na niepokojące objawy ze strony osób dorosłych – rodziców, opiekunów czy nauczycieli.
Bibliografia:
- Jagielska G., Dziecko z zaburzeniami odżywania w szkole i przedszkolu, Warszawa 2010
- Popek L., Zaburzenia odżywania w niemowlęctwie i dzieciństwie, [w:] (red.) Wolańczyk T., Komender J., Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci, Warszawa 2005
- Wentrych A., Zanim wkroczy specjalista…, Kraków 2016